Αναζητώντας την ευτυχία

Μπορεί ο τίτλος του post να παραπέμπει σε μια πρόσφατη αμερικανάτα με τον Will Smith αλλά η αναφορά είναι σε μια πολύ παλιά (1965) ταινία της Γαλλο-Ελληνίδας (από Μικρασιάτη πατέρα) Agnes Varda, Le Bonheur (Η ευτυχία). Την θυμήθηκα διαβάζοντας το κομψότατο post του Τσαγκαρουσιάνου, απαραίτητο ανάγνωσμα για εξαιρετικούς κυρίους. Τον εν λόγω πολυπράγμονα δημοσιογράφο τον παρακολουθώ από την εποχή που έβγαζε το θρυλικό "01", πολύ μπροστά από την εποχή του, τόσο που δεν άντεξε. Μετά εμφανίστηκε με το ένθετο του "Επενδυτή" Symbol, ομοίως φευγάτο ειδικά για οικονομική εφημερίδα την εποχή του ανελέητου διαλεκτικού σημιτισμού της χρηματιστηριακής αποπληξίας. Εμφανίζεται λοιπόν δυναμικός μετά από καιρό με την free press Lifo και το απαραίτητο ιστολόγιο.
Η περιγραφή του είναι ολόκληρη για ανθολογία, αλλά να μια χασαπωμένη έκδοση για συντομία:

<...> Τι είναι η ευτυχία; Τι είναι αυτό που δίνει χαρά στους ανθρώπους και τους κάνει να πιστεύουν ότι αξίζει να ζουν; Τι είναι αυτό που τους δίνει την αίσθηση της πληρότητας - και την αναγκαία γαλήνη να ησυχάσουν από τα κυνήγια της καθημερινότητας και να δουν γύρω τους τον εκθαμβωτικό, αποσβολωτικό κόσμο;

Η ταινία, χωρίς καμία ηθικολογία ή ρητορισμό και με πάμφωτες εικόνες που αναφέρονται στο ευδαιμονικό ιδιοσύστημα των ιμπρεσιονιστών, δείχνει την ιστορία ενός νεαρού μαραγκού που ζει ερωτευμένος με την όμορφη μοδίστρα γυναίκα του και τα δυο παιδιά του σε ένα ανθισμένο προάστιο του Παρισιού. Είναι πλήρης, χαρούμενος, ανέμελος - τα έχει όλα και είναι ευγνώμων. Ωσπου συναντά στο ταχυδρομείο ένα ακόμα κορίτσι - όμορφο κι αυτό. Και θέλει «να προσθέσει λίγη ακόμα ευτυχία» σε αυτή που έχει. <...> Οπου υπάρχει χαρά κι απόλαυση, απλώνει το χέρι. Δεν πληγώνει κανέναν. Και μοιραία, κάποια στιγμή, σε μια οικογενειακή εκδρομή στο δασωμένο ποτάμι (που θυμίζει γλυκόπικρα Ρενουάρ πρεσβύτερο, Κάιν νεότερο) το λέει στη γυναίκα του, χωρίς βάρος, σχεδόν απερίσκεπτα, <...> Η γυναίκα του τον ακούει με έκπληξη και τελικά κατανόηση, κάνουν έρωτα κι όταν αυτός ξυπνά, την ψάχνει και τη βρίσκει πνιγμένη στο ποτάμι - κανείς δεν ξέρει αν είναι ατύχημα ή αυτοκτονία. Πενθεί και μετά από λίγους μήνες, το κορίτσι του ταχυδρομείου, απλά, σκληρά, αδίστακτα, παίρνει τη θέση της νεκρής συζύγου κι η ευτυχία ανθίζει πάλι, σκληρότατη και αμνήμων, στη νέα οικογένεια. <...> Ο ήρωας ακόμα προκαλεί αμηχανία: είναι υπαρξιακά σοφός ή απλώς κτηνάρα; Τα θέλει όλα δικά του ή αυτό είναι μια ειλικρινής και αλογόκριτη λαχτάρα για ζωή; Τι είναι τελικά η ευτυχία; Εφιδρώσεις της στιγμής ή η αίσθηση ότι πειθαρχείς μέσα στο κουκούλι ενός συγκεκριμένου κώδικα (οικογένεια, γάμος, επιτυχία στη δουλειά κ.λπ.); Ο,τι κι αν είναι πάντως, δεν είναι κάτι μονοσήμαντο. Οπως έλεγε κι ο Μαξ Οφίλς στο τέλος του «Plaisir»: «Η ευτυχία δεν είναι χαρούμενη».

Η αναφορά στο τέλος είναι από μία άλλη cult ταινία του Γαλλικού κινηματογράφου από τον Max Ophuls, "Le plaisir", καθόλου τυχαία ο Kubrick (αλλά και ο Godard) έλεγε πως ήταν η αγαπημένη του. Είδα και τις δύο ταινίες πριν χρόνια στην Ιταλία, στο τρίτο κρατικό κανάλι και πιο "κουλτουριάρικο", το RAI 3. Όπου την πετύχετε μην την χάσετε. Μία μόνο μικρή ένσταση στην απόδοση της φράσης του τέλους: πιο κοντά στο αυθεντικό νόημα θα ήταν "η ευτυχία δεν είναι ευχάριστη". Όποιος δει την ταινία θα με θυμηθεί στην λεπτή αλλά ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στο 'χαρούμενη' και 'ευχάριστη'.